"YILIN EN SEVDİĞİM ZAMANI"
Çok klişe biliyorum.. Herkes için en mutlu aylardan, günlerden biri geliyor. Belki de değil..
Ama yılın özetini çıkarıp, dersleri alıp, elde ettiklerimiz ve başarılarımızla avunup, sevinip.. yenilerini yapma umuduyla dolup taştığımız en güzel zaman değil mi..
Uzaklaşmak aynı zamanda da çok yakın olmak gibi. İçindesindir ama aynı zamanda da uzaktan kendine bakıyorsun gibi bir his..
Yenilenmek.. yeni değimiyle.. "detoksifiye olmak..", "reset" lenmek..", "up-date" olmak.. evet hepimiz yeri geldiğinde tüm bu terimleri kullanıyoruz..
Ama kullanmadığımız bir şeyler daha var..
"Umut aşılamak, vermek, dağıtmak".. ve bu umuda bağışıklık kazandırmaya çalışıp.. bir sonraki yıl yeni umutları geliştirip, onlarla yola devam edebilmek..
Bence asıl önemli olan bu..
Şimdi gelelim yeni yıl ve umutlar gelirken.. Ve hepimiz "UMUTLARINI KUZEYE ÇEVİR" okurken.. ☺️
Elimize bir fincan sıcak kahvemizi alıp, "NOEL" yani "CHRISTMAS" ın, "YILBAŞI & YENİ YIL" ın tarihçesine bir bakalım..
"Noel" 25 Aralık'ta kutlanır ve hem kutsal bir dini bayram hem de dünya çapında bir kültürel ve ticari fenomendir. İki bin yıldır, dünyanın dört bir yanındaki insanlar, doğası gereği hem dini hem de laik olan gelenekler ve uygulamalarla onu gözlemliyorlar. Hristiyanlar Noel Günü'nü, öğretileri dinlerinin temelini oluşturan manevi bir lider olan Nasıralı İsa'nın doğumunun yıldönümü olarak kutlarlar. Popüler gelenekler arasında hediye alışverişi yapmak, Noel ağaçları süslemek, kiliseye gitmek, aile ve arkadaşlarla yemek paylaşmak ve tabii ki Noel Baba'nın gelmesini beklemek yer alır. 25 Aralık—Noel Günü—1870'den beri Amerika Birleşik Devletleri'nde federal bir tatildir.
"Noel Baba" efsanesi, MS 280 civarında Türkiye'de doğan St. Nicholas adlı bir keşişe kadar uzanabilir. St. Nicholas, miras kalan tüm servetini verdi ve kırsalı dolaşarak yoksullara ve hastalara yardım ederek koruyucu olarak tanındı.
Günümüzün neşeli, kırmızı takımlı alışveriş merkezi Noel Baba'nın arkasında gerçek bir kişi yatıyor: St. Myra'lı Nicholas, MS üçüncü yüzyılda Türkiye'de yaşamış bir Hristiyan keşiş.
Aziz Nikolaos'un hayatı hakkında çok az tarihi ayrıntı biliyoruz. Hem Katolik hem de Doğu Ortodoks kiliseleri, ölüm tarihi olan 6 Aralık'ı 1000 yıldan fazla bir süredir kutlasa da, ölüm yılı bile belirsizdir. Ölümünden sonraki bir yüzyıl içinde, çok beğenilen Nicholas bir dizi halk efsanesinin merkezi haline gelmişti. Ölüme mahkûm denizcileri kurtarmak için şiddetli bir fırtınayı durdurmakla, kızlarını fuhuş için satmak zorunda kalan bir babaya para bağışlamakla ve hatta vicdansız bir kasap tarafından parçalara ayrılmış üç çocuğu hayata döndürmekle itibar kazandı. Bugün Nicholas, diğerlerinin yanı sıra denizcilerin, çocukların, kurtların ve tefecilerin koruyucu azizi ve Noel Baba figürünün ilham kaynağı olarak kabul edilir..
SANTA CLAUS (NOEL BABA)
Noel Baba efsanesi, yüzlerce yıl geriye, Aziz Nikolaos adlı bir keşişe kadar izlenebilir. Nicholas'ın MS 280 civarında, günümüz Türkiye'sinde Myra yakınlarındaki Patara'da doğduğuna inanılıyor. Dindarlığı ve nezaketiyle çok takdir edilen Aziz Nikolaos, birçok efsaneye konu olmuştur. Miras kalan tüm servetini bağışladığı ve yoksullara ve hastalara yardım etmek için kırsal bölgelere seyahat ettiği söylenir. En iyi bilinen St. Nicholas hikayelerinden biri, üç zavallı kız kardeşi, evlenebilmeleri için bir çeyiz vererek babaları tarafından köleliğe satılmaktan kurtardığı zamandır.
Uzun yıllar boyunca Nicholas'ın popülaritesi yayıldı ve çocukların ve denizcilerin koruyucusu olarak tanındı. Onun bayram günü 6 Aralık olan ölümünün yıldönümünde kutlanırdı. Bu gün geleneksel olarak büyük alışverişler yapmak veya evlenmek için şanslı bir gün olarak kabul edilirdi.
Rönesans'ta Aziz Nikolaos, Avrupa'nın en popüler aziziydi. Protestan Reformu'ndan sonra bile, azizlere saygı gösterilmemeye başladığında, St. Nicholas özellikle Hollanda'da olumlu bir üne kavuştu. 18. yüzyıl Amerika'sının Noel Baba'sı, Noel'de boy gösteren, St. Nicholas'tan ilham alan tek hediye veren değildi. Dünyada benzer Noel gelenekleri var. Christkind veya Kris Kringle'ın iyi huylu İsviçreli ve Alman çocuklara hediyeler verdiğine inanılıyordu. "Mesih çocuğu" anlamına gelen Christkind, tatil görevlerinde genellikle St. Nicholas'ın eşlik ettiği melek benzeri bir figürdür. İskandinavya'da Jultomten adında neşeli bir elfin keçilerin çizdiği bir kızakta hediyeler getirdiği düşünülüyordu. İngiliz efsanesi, Noel Baba'nın Noel arifesinde çocukların çoraplarını tatil ikramlarıyla doldurmak için her evi ziyaret ettiğini açıklar. Père Noël, Fransız çocukların ayakkabılarını doldurmaktan sorumludur. İtalya'da, şanslı çocukların çoraplarına oyuncak dağıtmak için İtalyan evlerinin bacalarından süpürgeye binen nazik bir cadı olan La Befana adında bir kadının hikayesi vardır.Hollanda'da, St. Nicholas Hollandaca "Sinterklaas" adını aldı. Her 6 Aralık'ta bir tekneyle çocukların evlerine hediyeler veya kömür parçaları bırakmak için gelen kırmızı rahip cübbeleri içinde uzun boylu, beyaz sakallı bir adam olarak tasvir edildi.
Sinterklaas hikayeleri muhtemelen Yeni Dünya'ya Hudson Nehri Vadi'sindeki Hollandalı yerleşimciler tarafından getirildi. St. Nicholas Amerikan popüler kültürüne ilk olarak 18. yüzyılın sonlarında Hollandalı ailelerin “Sint Nikolaas”ın (Hollandaca Saint Nicholas) ya da kısaca “Sinter Klaas”ın ölüm yıldönümünü kutlamak için bir araya geldikleri New York'ta girdi. “Noel Baba” adını bu kısaltmadan alıyor.
Washington Irving, 1809 tarihli hicivli “New-York Tarihi”nde, St. Nicholas'ı bir vagonda gökyüzünde uçan, bacalardan hediyeler bırakan iri yarı bir Hollandalı olarak tasvir etti. 1823'te başka bir New Yorklu, Clement Clarke Moore, vagonu "sekiz küçük ren geyiği" tarafından çekilen bir kızakla takas eden "Aziz Nicholas'tan Bir Ziyaret" şiirini kaleme aldı. İç Savaş sırasından başlayarak, karikatürist Thomas Nast, yuvarlak ve neşeli St. Nicholas'ın bir dizi popüler tasvirinin ilkini yayınladı. 
1822'de Piskoposluk bakanı Clement Clarke Moore, bugün daha popüler olarak ilk satırıyla bilinen "Aziz Nicholas'tan Bir Ziyaretin Hesabı" adlı bir Noel şiiri yazdı: "'Noelden Önce Gecenin Gecesi". Şiir, Noel Baba'yı oyuncakları teslim etmek için ren geyiği tarafından yönlendirilen bir kızak üzerinde evden eve uçan neşeli bir adam olarak tasvir etti.
1879'da Nast, St. Nicholas'ın Türkiye, İspanya veya Hollanda'da değil, Kuzey Kutbu'nda yaşadığını öne süren ilk kişiydi.
Noel Baba'nın beyaz sakallı ve oyuncak çuvallı kırmızılı neşeli bir adam olarak ikonik versiyonu, politik karikatürist Thomas Nast'ın bugün bildiğimiz "Old Santa Claus" imajını yaratmak için Moore'un şiirinden yararlandığı 1881'de ölümsüzleştirildi.
Yine bu sıralarda, İngiliz yazar Charles Dickens klasik tatil masalı "A Christmas Carol"ı yarattı. Hikayenin mesajı - tüm insanlığa karşı hayırseverliğin ve iyi niyetin önemi - Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere'de güçlü yankı buldu ve Victoria toplumunun üyelerine tatili kutlamanın faydalarını gösterdi.
Aile ayrıca 1800'lerin başlarında daha az disiplinli ve çocukların duygusal ihtiyaçlarına karşı daha duyarlı hale geliyordu. Noel, ailelere, çocuklarına onları “şımartıyor” görünmeden bolca ilgi gösterebilecekleri ve hediyeler alabilecekleri bir gün verdi.
Amerikalılar Noel'i mükemmel bir aile tatili olarak benimsemeye başlayınca eski gelenekler gün yüzüne çıktı. İnsanlar, günün nasıl kutlanması gerektiğini görmek için yeni göçmenlere ve Katolik ve Piskoposluk kiliselerine baktılar. Önümüzdeki 100 yıl içinde Amerikalılar, ağaç süslemek, tatil kartları göndermek ve hediye vermek de dahil olmak üzere diğer birçok geleneğin parçalarını içeren tamamen kendilerine ait bir Noel geleneği oluşturdular.
Çoğu aile, yüzyıllardır olduğu gibi Noel'i kutladıkları fikrine çabucak alışsa da, Amerikalılar büyüyen bir ulusun kültürel ihtiyaçlarını karşılamak için gerçekten bir tatili yeniden icat etmişti.
NOEL GERÇEKLERİ
Her yıl sadece Amerika Birleşik Devletleri'nde 30-35 milyon gerçek Noel ağacı satılmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık 21.000 Noel ağacı yetiştiricisi vardır ve ağaçlar genellikle satılmadan önce yaklaşık 15 yıl büyür.
Orta Çağ'da Noel kutlamaları, günümüzün Mardi Gras partilerine çok benzer şekilde gürültülüydü. Noel iptal edildiğinde: 1659'dan 1681'e kadar, Noel kutlamaları Boston'da yasaklandı ve kanunları çiğneyenler beş şilin para cezasına çarptırılmıştır.
Noel, 26 Haziran 1870'de Amerika Birleşik Devletleri'nde federal tatil ilan edilmiştir.
Poinsettia bitkilerinin adı, kırmızı ve yeşil bitkiyi 1828'de Meksika'dan Amerika'ya getiren Meksikalı bir Amerikan bakanı olan Joel R. Poinsett'in adını almıştır.
Bizdeki adı ile Atatürk çiçeği..
Kurtuluş Ordusu, 1890'lardan beri Noel Baba giyimli bağış toplayıcılarını sokaklara göndermektedir.
İnşaat işçileri, Rockefeller Center Noel ağacı geleneğini 1931'de başlattı.
"Ren geyiğinin en ünlüsü" olan Rudolph, 1939'da Robert L. May'in hayal gücünün ürünüydü. Metin yazarı, müşterileri Montgomery Ward mağazasına çekmek için ren geyiği hakkında bir şiir yazdı.
Bu kadar bilgiden sonra, sizler yeni yıl arifesinde ne yapıyorsunuz; bir "umut" a sarılıp onun peşinden mi gidiyorsunuz, yoksa tüm bunların bir aldatmaca mı olduğunu düşünüyorsunuz bilmiyorum ama..
Gerçek olan bir şey var ise o da "Umut dağıtanların, umudu olanların" , "Yardımseverlerin, yardım-edenlerin", "İyi niyet elçilerinin, iyi niyet aşılayanların".. hala aramızda olduğudur..
UMUDUNUZUN VE İSTEKLERİNİZİN, İYİ NİYET İLE KESİŞTİĞİ; AYNADAKİ YANSIMANIZ OLARAK TEKRAR SİZE DÖNDÜĞÜ, MUSMUTLU BİR YIL DİLİYORUM ŞİMDİDEN...
Doç. Dr. Sezin Akça Bayar,
Başkent Hastanesi Göz Bölümü Öğretim Üyesi,
Şiir Sever,
Kuzey'in annesi ve Aycan'ın eşi..
"UMUTLARINI KUZEYE ÇEVİR" isimli Şiir Kitabının Yazarı
Umut tohumlarim sayenizde cogaldi.. Guzel dilekleriniz icin cok ama cok tesekkurler.. Yasaminizda en az sizin kadar guzel yurekli insanlar varolsun cogalarak.. Sevgiyle kalin.